Het jaar 0 in

In verhouding werd in 2022 het vaakst contact opgenomen door jongens (44%). Gevolgd door meisjes (35%) en groepjes (20%). Verder geeft 0,4% van de kinderen aan zich te identificeren als non-binair en is 0,4% transgender. Door het jaar heen merkten we dat steeds meer jongens contact met ons opnamen. Ook groepjes zagen we steeds vaker terug.

Verder namen in 2022 namen vooral kinderen tussen de 10 en 15 jaar contact op met De Kindertelefoon. De leeftijdsverdeling ziet er als volgt uit:

Veelbesproken onderwerpen, telefonie & chat samen*:

De hoofdonderwerpen waar kinderen het vaakst contact over opnamen waren:

De meeste gesprekken met jongvolwassenen voerden we met vrouwen (62%) gevolgd door 37% man, 0,4% transgender en 0,1% non-binair (afgerond).

18-19 jarigen namen het vaakst contact op (39%), gevolgd door jongvolwassenen van 20-21 jaar (24%), 22-23 jaar (23%) en 24-25 jaar (14%).

Wij zijn dé plek in Nederland waar kinderen en jongvolwassenen gratis en vertrouwelijk kunnen praten over onderwerpen die ze niet durven, kunnen of willen bespreken in hun eigen omgeving. Om in kaart te brengen wat er speelt in hun leefwereld, verrichten we periodiek onderzoek naar thema’s die op dat moment relevant of actueel zijn. In 2022 deden we onderzoek naar sexting en seksueel grensoverschrijdend gedrag online, stress en thema’s die speelden in de actualiteit. Hiervoor gebruiken we data en cijfers over gevoerde telefoon- en chatgesprekken. Ook analyseren we de (kwalitatieve) inhoud van geanonimiseerde chatgesprekken en berichten op het forum van De Kindertelefoon.

Door de uitkomsten van onze onderzoeken te delen, geven we invulling aan onze maatschappelijk taak: kinderen en jongvolwassenen een stem geven. Deze stem laten we op zoveel mogelijk relevante plekken horen. In de pers, bijvoorbeeld in het NOS journaal, Jeugdjournaal of door aan te schuiven bij Koffietijd, maar ook richting partners uit het maatschappelijk veld, de politiek, professionals in de jeugdhulp en leerkrachten. Zo weten zij wat er speelt onder kinderen en jongeren en kunnen zij hun aanbod of benadering hierop aanpassen.

Hoewel de laatste coronamaatregelen werden uitgewist, kampten veel kinderen en jongvolwassenen nog steeds met emotionele problemen. Bij de Alles Oké? Supportlijn ging maar liefst een derde van de gesprekken hierover. Kinderen en jongvolwassenen gaven aan niet lekker in hun vel te zitten, of soms last te hebben van negatieve of suïcidale gedachten. We hoorden dat kinderen en jongvolwassenen veel druk ervaren in deze tijd. Na gesprekken met onze jongerenraad en een peiling onder ons jongerenpanel hebben we ervoor gekozen om nader onderzoek te doen naar het onderwerp stress onder kinderen en jongvolwassenen. Daarin zagen we stress terugkomen vanuit school en studie, maar ook (prestatie)druk vanuit ouders. En gaven jongvolwassenen aan zich zorgen te maken over hun toekomst. Over een baan, een huis of een relatie. Publicaties hierover verschenen onder andere op NOS.nl, Linda.nl en in diverse regionale dagbladen.

Daarnaast bleef seksualiteit het meest besproken onderwerp bij De Kindertelefoon. Aan de telefoon, via de chat, maar ook op het forum. De gemene deler is dat kinderen en jongeren graag willen weten of ze wel ‘normaal’ zijn. Zo vragen ze zich bijvoorbeeld af of het normaal is om snel opgewonden te raken in de pubertijd – of willen ze weten wat een normale leeftijd is voor seks.

Ook blijven we veel gesprekken voeren over pesten. Toen we benaderd werden om mee te werken aan een uitzending van de podcast ‘Het Pestlab’, hoefden we daarom niet lang na te denken. Door de lancering van het tweede seizoen van deze podcast te laten plaatsvinden op de Dag tegen Pesten, bereikten we diverse media zoals Radio 2 en 100%NL.

In 2022 waren er verschillende grote gebeurtenissen op het gebied van actualiteit. In onze gesprekken merkten we dat de verschillende gebeurtenissen ook veel los maakten bij kinderen en jongvolwassenen. Zo vertelden zij ons dat ze de misstanden bij The Voice of Holland schokkend te vinden. Ook deelden zij hun eigen ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag of vroegen wat zij het beste kunnen doen na zo’n ervaring. Naar aanleiding hiervan en de versnelde digitalisering van onze samenleving, besloten we een onderzoek te doen naar sexting en grensoverschrijdend gedrag online. Daaruit bleek onder andere dat kinderen hierover niet met ouders durven te praten door angst en schaamte. In afstemming met Rutgers grepen we de Week van de Lentekriebels aan om dit onderwerp breed onder de aandacht te brengen bij scholen, partners en in de media zoals RTL Nieuws, NOS nieuws, Koffietijd en Linda.nl.

Naast gesprekken over The Voice of Holland voerde De Kindertelefoon en Alles Oké? ook andere gesprekken over actualiteit. Zo zagen we na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne een piek in de gesprekken die we voerden over het nieuws uit de wereld. Kinderen gaven aan bang te zijn voor Poetin, een mogelijke derde wereldoorlog en kernwapens. Sommigen durfden niet meer naar de beelden van de oorlog op Instagram en TikTok te kijken. Jongvolwassenen gaven met name aan zich gespannen, machteloos en angstig te voelen door de oorlog.

Zo gaven verschillende kinderen bij ons aan:

Zoveel mogelijk kinderen en jongvolwassenen vertellen wie we zijn, waarvoor we er zijn en hoe we werken, hoe pak je dat aan? Daarvoor moeten we natuurlijk zichtbaar zijn op plekken waar zij óók zijn. En dat is voor een groot deel online, met name via social media. Platforms als Instagram, Snapchat en TikTok zijn razend populair, daarom kiezen we ervoor om daar onze campagnes te voeren. Deze bestaan uit verschillende video’s die we inzetten als advertenties. Elke video schetst binnen een bepaald thema een herkenbare situatie; van pesten tot aan zorgen over studieschuld. Hiermee bereikten we algauw zo’n 65% van de jongeren die in Nederland op social media zitten. Daarnaast plaatsen we regelmatig organische content die aansluit bij de leefwereld van kinderen en jongeren.

Met Alles Oké? waren we doorlopend zichtbaar met diverse campagnes om zo onze naamsbekendheid te vergroten onder de doelgroep. Zo spoorden we jongvolwassenen aan om hun hart te luchten over onder andere eenzaamheid, grenzen aangeven, niet lekker in je vel zitten en drank- en drugsgebruik. Van alle jongvolwassenen die op social media actief zijn, bereikten we met onze campagnes zo’n 50% van deze grote doelgroep.

In de Week van de Lentekriebels (een nationale projectweek op het basis- en speciaal onderwijs over weerbaarheid, relaties en seksualiteit) besteedden we extra aandacht aan thema ‘liefde & seksualiteit’ richting kinderen en jongeren. Het specifieke thema van de week luidde ‘Je lichaam is van jou’. Dit geldt natuurlijk ook online: wat doe je als iemand jou om een naaktfoto vraagt? En wat als deze in verkeerde handen valt? Uit onze data weten we dat er veel angst en schaamte is rondom dit onderwerp. De verschillende social media advertenties roepen op om hierover te praten met iemand die je vertrouwt - of met ons door te bellen, te chatten of een kijkje te nemen op ons forum.

Een ander thema waar we zowel volgens ons eigen onderzoek als onze jongerenraad écht iets mee moesten, was ‘stress’. Goede cijfers halen op school, druk vanuit je ouders, geld verdienen met je (bij)baan en een omgeving die veel van je vraagt… verschillende factoren zorgen ervoor dat zowel kinderen als jongvolwassenen stress ervaren. Om duidelijk te maken dat zij ook hierover met ons kunnen praten, ontwikkelde we een campagne over dit thema – voor beide doelgroepen nét in ander jasje. Waar kinderen en jongeren vooral druk voelen vanuit school, hun ouders of zich onzeker voelen, maken jongvolwassenen zich eerder zorgen over hun toekomst.

‘Waarom zitten jullie niet op TikTok?’ Een vraag die onze Jongerenraad ons geregeld stelde. En geef ze eens ongelijk. TikTok is een begrip onder onze doelgroep en daarmee een mooie kans om ze te bereiken met de boodschap dat ze met ons over ALLES kunnen praten. Zo werd 2022 ook het jaar waarin De Kindertelefoon haar officiële TikTok-kanaal lanceerde.

De Kletskoker
Voor een goede lancering van ons kanaal is er een concept bedacht dat goed aansluit bij zowel deze boodschap als de doelgroep. Zo ontstond het idee van de ‘Kletskoker’: een duo bespreekt samen de meest uiteenlopende vragen en stellingen aan de hand van een kaartje uit deze koker. Denk aan: Wat vind je het mooiste aan jezelf? Ben je weleens gepest of heb je zelf weleens gepest? Waar krijg jij stress van? Wat vind jij een normale leeftijd voor seks? Of: Deel je beste zoentip!

Ook hierin speelde onze Jongerenraad een belangrijke rol. Zo gaven de leden ons input voor de vragen uit de Kletskoker en gaven ze ons tips om qua zichtbaarheid te groeien op TikTok. Mede dankzij hen wisten we precies met welke influencers we moesten samenwerken. Onder andere Sydney Tros, Noaz & Maartje, Pubersvragen en Nienke van Dijk gaven de zichtbaarheid van ons kanaal een mooie boost!

Via TikTok ontvingen we al snel veel positieve reacties en vragen van jongeren. Ook kregen we terug dat zij graag een kijkje achter de schermen willen in onze belkamers. Hoe ziet het eruit aan de andere kant van de lijn? En wie beantwoordt eigenlijk mijn telefoontje of chat? Daarom besloten we Q&A video’s te maken waarin we deze veel gestelde vragen beantwoorden over De Kindertelefoon en hoe wij werken. Denk aan: Ben ik écht anoniem?, Wat vinden jullie van grapjes? Of: Waarom ben je vrijwilliger geworden?

Dit alles leverde mooie resultaten op. Zo kreeg ons kanaal binnen een paar maanden al meer dan 3.000 volgers en belandden enkele video’s op de ‘For You Page’, een algemene pagina waarop populaire video’s getoond worden.

De Kindertelefoon is er voor alle kinderen in Nederland vanaf 8 jaar. En hoewel De Kindertelefoon een zeer grote naamsbekendheid heeft, bleek uit onderzoek in 2019 dat 1 op de 3 basisschoolleerlingen De Kindertelefoon niet kende. Daarom ontwikkelden we samen met leerkrachten en onderwijsprofessionals én leerlingen de les 'Praten lucht op'. De les helpt om het gesprek te openen in de klas over actuele thema’s uit de leefwereld van kinderen en de emoties die daarbij horen. Kinderen maken op een laagdrempelige manier kennis met De Kindertelefoon en de kracht van praten.

Na deze les weten leerlingen:

• waarom praten over wat je bezighoudt belangrijk is
• waarover en hoe ze contact kunnen opnemen met De Kindertelefoon

We brachten de les eind 2022 via verschillende kanalen onder de aandacht van leerkrachten, waaronder een fysieke brief aan scholen, een online nieuwsbrief en via onderwijspartners. De les kan worden gedownload via www.kindertelefoon.nl/onderwijs en dit werd in de eerste maand al in grote getalen gedaan! De onderwijspagina had 3.864 weergaven en was de lesbrief ruim 850x geopend.

Het bereiken van kinderen en jongvolwassenen doen we nooit alleen: we werken samen met verschillende partners, waaronder relevante (media)partners zoals NPO Zapp, NOS Jeugdjournaal en LINDA.meiden. Daarnaast bundelen we onze krachten regelmatig met verschillende maatschappelijke partners in campagnes, we versterken elkaars boodschap en vergroten elkaars bereik. Vanuit Alles Oké? werkten we onder andere samen met Spotify, de postcast Kleine meisjes worden groot, influencer Vera Camilla en was onze campagne via de radio te horen op Slam, Qmusic en Funx, waarmee we onze naamsbekendheid vergrootte onder jongvolwassenen.

De Kindertelefoon en Alles Oké? Supportlijn kent een grote diversiteit aan vrijwilligers. Er zijn vrijwilligers die net starten én die al jaren bij ons bellen en chatten. En ook de leeftijden lopen uiteen. Bijna 70% van onze vrijwilligers is jonger dan 30 jaar. Er is ook een groep jongeren van 16 tot 18 jaar die andere jongeren te woord staan via de jongerenchat. Én zijn er vrijwilligers die al 25 jaar bij ons zijn!

Het vrijwilligerswerk bij De Kindertelefoon is goed te combineren en kan gedaan worden naast een studie, werk, gezin, of als je bijvoorbeeld met pensioen bent. We zien dat jonge vrijwilligers zich over het algemeen korter verbinden aan De Kindertelefoon en Alles Oké? dan oudere vrijwilligers. Door de grote diversiteit aan ervaring, levensfases en motivatie vullen onze vrijwilligers elkaar mooi aan en kunnen ook van elkaar leren.

Vrijwilliger bij De Kindertelefoon word je niet zomaar en tegelijkertijd krijg je er veel voor terug. Een uitgebreide en gedegen training in gesprekstechnieken in combinatie met persoonlijke begeleiding maakt van onze vrijwilligers goede luisteraars. Met workshops en vaardigheidstrainingen kunnen vrijwilligers zich verdiepen in specifieke onderwerpen als sexting, pesten of suïcide. Ook hebben we dit jaar een geheel nieuwe digitale leeromgeving gelanceerd, vol met handige e-learnings en interne podcast-afleveringen waarin onderwerpen verder worden uitgediept. Daarmee hou je je kennis bij De Kindertelefoon en Alles Oké? laagdrempelig en in je eigen tijd helemaal up-to-date!

Ook kun je bij De Kindertelefoon en Alles Oké? werken aan je CV. Zo kun je als vrijwilliger naast telefoon- en chatdiensten doorgroeien naar co-trainer of mentor. Of je vaardigheden verbreden door te modereren op het forum. En boven alles ben je betekenisvol bezig.

Om ervoor te zorgen dat we ook in de toekomst voldoende vrijwilligers werven, voeren we onder andere een doorlopende social media campagne via Instagram, LinkedIn en Facebook. Ook zijn we zichtbaar op vrijwilligersmarkten, universiteiten en middels PR. Daarnaast hebben we voor Alles Oké? geadverteerd op psychologiemagazine.nl. Met deze inzet hopen we kinderen en jongvolwassenen ook in de toekomst met een grote diverse groep aan vrijwilligers te woord te kunnen staan.

Maar de beste manier van werven? Dat is nog altijd via de vrijwilligers zelf: onze ambassadeurs!

De inspraak van onze vrijwilligers is niet alleen onmisbaar voor de verbetering van onze dienstverlening, maar ook om zo goed mogelijk aan te blijven sluiten op hun eigen wensen en behoeften. Daarom zijn we in 2022 gestart met het regelmatig organiseren van ‘praat-je-mee?-sessies’: korte, online sessies van een uur, waarin we een specifiek onderwerp bespreken. De input nemen we bijvoorbeeld mee bij het maken van nieuw beleid of om bestaande afspraken te verbeteren.

Zo heeft een aantal vrijwilligers meegedacht over het (langer) binden van huidige vrijwilligers – en hoe we voor de thuiswerkers ook online de binding met medevrijwilligers en de organisatie kunnen faciliteren. Ook hebben zij meegedacht over hoe we het beste om kunnen gaan met de wachtrij wanneer sluitingstijd nadert. Vanzelfsprekend is het voor vrijwilligers niet altijd ideaal wanneer er in de allerlaatste minuut nog een nieuw gesprek start. Daarom is er naar aanleiding van deze sessie een oplossing gevonden om de wachtrij iets eerder te sluiten. Kinderen die dan al in de wachtrij staan, worden diezelfde avond nog wel te woord te gestaan.

In de afgelopen jaren hebben we gemerkt hoe snel de wereld om ons heen kan veranderen. De vraag van kinderen en jongvolwassenen is daardoor lastig te voorspellen. Daarnaast merkten we in de afgelopen jaren dat de leefwereld van onze vrijwilligers en betaalde krachten ook verandert. Daarom hebben we in 2020 een beweging in gang gezet waarmee we onze organisatie stevig en flexibel willen maken. En goed en snel kunnen reageren op de veranderende behoefte van kinderen, jongvolwassenen én onze vrijwilligers en betaalde krachten: een toekomstbestendige Kindertelefoon. Zo kunnen de vrijwilligers van Alles Oké? er al voor kiezen om de ene keer een dienst te draaien op locatie en de andere keer vanuit huis, met behulp van intensieve begeleiding. Ook bieden we bijvoorbeeld steeds meer mogelijkheden op het gebied van leren en ontwikkelen online aan.

Daarbij ontstond dit jaar het idee om een ‘virtuele belkamer’ op te zetten binnen De Kindertelefoon. Met het ontwikkelen van een online omgeving spelen we in op de behoefte van onze vrijwilligers om diensten op afstand te draaien. Én in de toekomst vrijwilligers uit het hele land verwelkomen, waardoor we meer nieuwe enthousiaste vrijwilligers aan ons kunnen binden.

In de zomer van 2022 besloot het Ministerie van VWS om de extra financiering die we in de afgelopen twee jaar kregen, om de grillige kindvraag op te vangen, stop te zetten. Daarnaast kregen we te maken met toenemende kosten, onder andere door de flinke inflatie en aangepaste CAO-afspraken.

Dit vergrootte de noodzaak voor een stevige en flexibele organisatie op korte termijn. Daarom hebben we helaas moeten besluiten om de Kindertelefoon-locaties Rotterdam en Almelo in 2023 te sluiten. Dit geeft ons de mogelijkheid om de vijf andere locaties te verstevigen en de virtuele belkamer te ontwikkelen.

Dit besluit heeft nogal wat impact voor de betrokken medewerkers en vrijwilligers in Almelo en Rotterdam. Dit heeft bij de vrijwilligers veel emoties losgemaakt. Desondanks staat een groot deel van de vrijwilligers gelukkig open om het vrijwilligerswerk voort te zetten vanuit de virtuele belkamer. Daar zijn we heel blij mee, want zo blijft hun inzet en expertise behouden voor de kinderen in Nederland. Van de vrijwilligers en medewerkers uit Rotterdam en Almelo die ons gaan verlaten nemen we op passende wijze afscheid. Indien gewenst kijken we samen met hen of we ze naar ander zinvol (vrijwilligers)werk kunnen begeleiden.

Met de vijf verstevigde locaties en de virtuele belkamer gaat De Kindertelefoon in 2023 verder bouwen aan een toekomstbestendige organisatie. Waardoor ieder kind in Nederland, ook in de toekomst, altijd iemand heeft om mee te praten.